MENOPOZDA HORMON TEDAVİ ÇEŞİTLERİ

Menopoz döneminde hormon rehabilitasyonu çeşitli şekillerde çeşitli yollardan verilebilir.

Hormon Rehabilitasyonlarının Çeşitleri

Tek başına östrojen (E) kullanımı :

Rahmi alınmış olan kadınlarda seçenek edilen hormon verilme şeklidir. Çoklukla kesintisiz olarak ağızdan (oral) veya cilt (transdermal) yolla verilir.

Östrojen ile birlikte Progesteron (P) kullanımı :

Rahmi olan kadınlarda rahim iç tabakasının (endometrium) aşırı kalınlaşması ve kanser rizikosu sebebiyle östrojenle beraber progesteron da verilmelidir. Menopoza yeni girmiş veya perimenopozal diye deyim edilen menopoz öncesi dönemde olan kadınlarda E+P rehabilitasyonu kesintili (siklik) olarak uygulanır. Menopozun üzerinden 1 seneden fazla geçmiş ise kesintisiz (continuous) verilebilir. Progesteron ağız yolu ile, vajinal yoldan veya içinde progesteron içeren rahim içi araçları kullanılarak rahim içine lokal olarak da verilebilir.

Tek başına veya östrojen rehabilitasyonuna androjen ilave etmesi :

Menopozla beraber cinsel istekteki azalmadan yumurtalıklardan salgılanan erkeklik hormonlarının kaybı mesul tutulmuştur. Bu yüzden androjen verilmesi gündeme gelmiştir. Östrojen ile beraber androjen alan kadınlarda cinsel istekte ve cinsel fantezilerde artma tespit etmiştir. Doz ayarlamasının çok dikkatli yapılması gerekmektedir. Şayet yüksek doz verilirse tüylenme ve cilt bozuklukları yapabilir.

Hormonlara benzer tesir gösteren maddeler (Tibolon) :

Tibolon hem östrojen, hem progesteron, hem de androjen reseptörlerine bağlanarak tesir eden bir nonsteroidal maddedir. Kesintisiz olarak kullanılır ve östrojenin pek çok yan tesirini göstermez. Kanama yapmaz. Östrojen ile ihtimali artan meme kanseri rizikosu tibolon ile daha azdır.

Bitkisel östrojenler (Fitoöstrojenler) :

Black cohosh veya isoflavin isimi verilen maddeleri içerirler. Vücutta zayıf östrojenik tesir gösterirler. Yapılan çalışmalarda menopozun ateş ter basmaları ve vajinal kuruluk gibi akut belirtilerinde gerileme oluşturdukları gösterilmiş olsa da her çalışma aynı neticeleri vermemiştir. Çoğunlukla östrojen rehabilitasyonu almak istemeyen veya bu rehabilitasyonun verilmesinin mahzurlu olduğu vaziyetlerde kullanılır. Menopozun uzun vadeli yan tesirleri üzerindeki fayda veya zararları tam olarak belli değildir.

Hormon Rehabilitasyonunun Verilme Yolları

Hormon rehabilitasyonu ağızdan, cilt yolu ile, burun yolu ile, vajinal yoldan veya rahim içine lokal olarak verilebilir. Östrojen hormonu ekseriyetle ağızdan veya cilde yapıştırılan flasterler ile verilir. Her iki yoldan verildiğinde de benzer etkiler gösterir. Kolesterolü yüksek olan kadınlarda ağızdan, trigliseridleri yüksek olanlarda ise cilt yolu ile verilmesi seçenek edilir. Cilt yolu ile verildiğinde karaciğerden ilk geçiş tesiri göstermediğinden direk kana karışır ve hedef dokulara erişir. Östrojenin cilt yolu ile verilmesi neticeninde mide barsak yakınmaları daha az görülür ve kan düzeyleri daha sabittir. Östrojenin hedef dokuları vajen, dış genital uzuvlar, rahim iç tabakası (endometrium), meme, merkezi sinir sistemi ve damar çeperleridir. Vajinal kuruluk gibi mahalli yakınmaları ön tasarıda olan kadınlarda östrojen jel veya vajinal kapsüller şeklinde vajinal yoldan verilmelidir. Diğer yakınmaları bariz olmayan kadınlarda sistemik rehabilitasyonun endikasyonu yoktur.

Hormon olmayan rehabilitasyon seçenekleri :

• Antidepresan ilaçlar ( SSRI, SNRI )
• Bir takım antihipertansif ilaçlar

Menopoz yakınmaları için antidepresanların kullanımı hormon rehabilitasyonu alamayan veyahut almak istemeyen hastalarda bir tercih olarak karşımıza çıkmaktadır. Yapılan çalışmalarda bu ilaçların plasebodan daha tesirli oldukları ancak tesirlerinin östrojene göre daha zayıf olduğu gösterilmiştir.

Menopoz kadın hayatının ehemmiyetli bir bölümünü kapsayan natürel bir süreçtir. Bu dönemin meselesiz yaşanmasında ilk basamak kişinin kendi hayatında yeni tertip etmelere gitmesidir. Bu amaçla yeni hobiler edinmek, fiziksel aktivitenin arttırılması, hayvansal yağların azaltılması, bitkisel besinlere ağırlık verilmesi önerilir. Her gün yapılacak 30 dakikalık bir yürüyüş ateş basmalarının sıklığı ve şiddetini azaltırken kemiklerin de güçlenmesini sağlar. Kemik kaybına karşı tedbir olarak kalsiyumdan zengin gıda alınmalıdır. Çay, kahve, içki ve baharatlar ateş basmalarını tetiklediğinden önerilmez.