Gebelikde şekere dikkat edilmeli

Gebelik şekeri dikkate alınmalı
Gebelik şekeri (gestasyonel diyabet); gebelik öncesi şeker hastalığı bulunmayan bir anne adayının gebelik döneminde kanındaki glikoz (şeker) düzeyinde yükselme tespit etmesiyle ortaya çıkar.

Gebelik şekeri, gebe kadınların takriben yüzde 3-5’inde rastlanır. Yüzde 90’ı ise gebelik sırasında fark edilir. Hamilelik döneminin 24. ve 28. haftalarında yapılacak şeker yükleme testi ile gebelik şekeri saptayabilir.
Şeker yükleme testi ile sağlık problemleri belirlenebilir.


Hamilelikte şeker yükleme testi yaptırmanın anne ve bebek sağlığı açısından zarar veren olup olmadığı en çok merak edilen ve tartışılan konulardan biridir. Ancak gebelik müddetince anne ve bebekte oluşabilecek rastgele bir sağlık probleminin önceden saptayabilmesi için şeker yükleme testinin yaptırılması gerekir.

Şeker yükleme testi sırasında vücuda şeker yüklenmesi, sağlıklı bünyelerde hem bebek hem de anne için sakınca teşkil etmez. Zira vücutta şeker testi sırasında yüklenen kan şekerini dengeleyen ve kısa müddette normal düzeye düşüren bir mekanizma vardır.

Gebelik şekerinde yüksek riskli, riskli ve riskli olmayan gruplar

Hamilelikte oluşabilecek gebelik şekeri yüksek riskli, riskli ve riskli olmayan grup olarak üçe ayrılır. Vücut kitle indeksi (BMI) yüzde 30’un üzerinde olan gebeler yüksek risk grubundadır. Tekrarlanan gebelik kayıpları, izah edemeyen bebek kayıpları ve kötü gebelik öyküsü olan kadınlar risk grubundadır.

Ayrı olarak iri bebek doğumu yapanlar, ailesinde diyabet öyküsü olanlar, polikistik over (yumurtalıklarda irileşme ve küçük kistler oluşması) hastaları, 25 yaş üzeri kadınlar, evvelki gebeliğinde diyabet öyküsü olanlar ve zor doğum yaşayan (omuz takılması) kadınlar da bu grupta bulunur.

25 yaş aralığında olan kadınlar, ilk gebeliği olanlar ve ailesinde herhangi bir şeker hastalığı olmayan kişiler ise risk grubu dışındadır.

Tanı için 75 gramlık şeker yükleme testi yeterli

Gebelik şekerinin tanısı için aktüel yaklaşım olarak kabul edilen 75 gramlık şeker yükleme testi anne adayına uygulanır. Test neticelerinde açlık kan şekeri 92 mg/dl, 1. saat kan şekeri 180 ml/dl, 2. saat kan şekeri 153 gr/ml altında ise bu değerler normal olarak kabul edilir. Ancak çıkan neticelerden herhangi bir değer yüksek ise anne adayı risk grubundadır.

Tanı testi sadece risk gruplarına yapıldığında gebelik şekerinin yalnızca yüzde 50’lik popülasyonuna tanı konulabilir. Diğer yüzde 50’lik bölüm ise göz ardı edilmemelidir.

Tanısı konan ve kan şekeri istenilen düzeyde izleyen gebelerde sağlıklı bir gebelik süreci ve doğum olanağı sağlanabilir. Bu taramanın yaptırılmaması halinde ise tanı koyulamayan yüzde 50’lik bölümdeki anne adayında ve bebekte kimi sağlık meseleleri ortaya çıkabilir.

Bebekte gelişme geriliği ve uzuv anomalileri oluşabilir

Bebekte oluşabilecek meseleler; organ anomalileri (omurga, kalp vb), büyüme gelişme geriliği, diyabet riski, zor doğuma bağlı doğum travmaları, yeni doğan döneminde uzamış sarılık, hipoglisemi (kan şekerinin normal düzeyden daha düşük olması), hipokalsemi (kandaki kalsiyumun aşırı derecede azalması), hipomagnezemi (kandaki magnezyum düzeyinin normalin altına inmesi) ve yeni doğan solunum problemleridir.

Rehabilitasyonda ekip çalışması ihtiyaç duyulan

Tanı koyulduktan sonra kan şekerinin amaçlanan düzeylerde tutulabilmesi için anne adayına perhiz, egzersiz ve ilaç rehabilitasyonu tasarılanmalıdır.

Diyabet sistemik bir hastalık olduğundan ve vücuttaki tüm organları ilgilendirdiğinden; anne adayının kadın hastalıkları ve doğum uzmanı, endokrinoloji uzmanı, beslenme ve diyet uzmanının da bulunduğu multidisipliner bir yaklaşımla yakın takibe alınması gerekir.

Unutulmamalıdır ki gebelik şekeri bir sonraki doğumda yüzde 60 oranında tekrarlar. Gebelik şekerlerinde ileriki dönemlerde diyabet olma oranı ise yüzde 26’dır.

Risk grubunda olmayanlarda düzenli kan şekeri testi yaptırmalı

Gebelik döneminde şeker yükleme testinin atlanmaması gerektiğini belirten Central Hospital’dan Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Opr. Dr. Cengizhan Kolata, “Çeşitli sebeplerle test yaptırmak istemeyen gebeler ise, risk grubunda olmasalar dahi düzenli olarak açlık kan şekeri testini yaptırmaları gerekir.

Gebelik müddetince açlık kan şekeri 95 ml/dl’ı, tokluk kan şekeri de 140 ml/dl’ı aşmamalıdır. Hemoglobin A1c, başka bir deyişle glikozillenmiş hemoglobin kan tahlili de (HbA1C) yüzde 6’yı geçmemelidir” diyor.