BEBEĞİN TESTİSLERİNDE SIVI BİRİKMESİ (HİDROSEL)

Hidrosel terimi, Yunanca hydro; su ve cele; ur kelimelerinden gelir. Halk arasında su fıtığı olarak da bilinen hidrosel, testisleri çevreleyen zarlar içinde normalden daha fazla sıvı birikimi neticesi testis torbasının (skrotum) şişmesi vaziyetidir.

Normalde testis ile bu zarlar arasında, testisin kayganlığını sağlamak için 0,5 -1 ml. sıvı bulunurken hidroselde bu sıvı miktarı 100–200 ml. hem de bazen çok daha fazla hacimlere erişebilir.

Hidrosel tipleri nelerdir?

Konjenital (Doğumsal) Hidrosel:

Anne karnında testis, karın içi yerleşimlidir ve gebeliğin 14. haftasından itibaren karnın alt bölgelerine doğru ilerler ve sonrasında skrotum tecrübe et testis torbasına iner. Bu iniş esnasında beraber sürüklenen karın zarı (periton) bir eldiven parmağı tarzında skrotuma kadar testisle beraber iner. Doğumdan bir müddet sonra bu kesecik kapanarak ipliksi bir yapı halini alır, bu kesecik kapanmaz ise karın içi sıvısı bu açıklıktan geçerek testis çevreninde skrotumda birikir ve şişliğe kapı aralar bu oluşan vaziyet hidrosel olarak adlandırılır, şayet açıklık büyükse karın içi uzuvlar burdan sarkarak fıtık oluşturabilir. Hidrosel, testisi saran zarlarla hudutlu kalmışsa buna testiküler hidrosel, testis kordu süresince kistik bir yapı şeklinde hudutlu ise kord hidroseli veya kordon kisti olarak adlandırılır. Doğumsal hidrosel yenidoğan erkeklerin takriben yüzde 6'sında görülür. Yenidoğan hidrosellerinin birçoğu doğumsaldır ancak ur, enfeksiyon veya dolaşım bozukluklarının bu dönemde hidrosele kapı aralayabileceği unutulmamalıdır.

Yeni doğan çağında 2 çeşit hidrosel izlenir;

• Komünikan hidrosel (ilişkili hidrosel); skrotuma inen karın zarının tamamiyle açık olması mananındayken,
• Komünikan olmayan tip hidrosellerde, bu zarın karın tarafında olan bölümünün normal olmayan şekilde kapanması ve peritoneal sıvının skrotum içersinde hapsolması mananındadır.

Erişkin Hidrosel:

Hidrosel, erişkin erkeklerin takriben yüzde 1'inde ve çoğunlukla 40 yaşın üzerinde görülür.

Erişkin erkeklerde ve daha yaşlılarda skrotumun maruz kaldığı travma, testis ve eklerinin iltihabi hastalıkları, testis urları, varikosel operasyonları ve radyoterapi sonrası gibi nedenler ile hidrosel oluşabilir. Böbrek nakli olan hastaların yüzde 70'inde tek taraflı hidrosel oluşur. Testis torsiyonu (testisin kendi çevreninde aniden dönmesi), yüzde 20 hastada reaktif hidrosele kapı aralayabilir ve acil müdahale gerektiren testis torsiyonunu maskeleyebilir.

Tanısı nasıl konulur?

Hidrosel tanısı hikaye ve fizik kontrol ile kolayca konulabilir. Bir hayli hidrosel hiçbir yakıntıya kapı aralamaz, hastaların hekime müracaatı genellikle testis torbasında ağrısız şişlik nedeni ile olmaktadır. Hasta testis torbasında ağırlık, dolgunluk hissedebilir. Seyrek kasık bölgesinde hafif rahatsızlık hissi ve bel bölgesine vuran ağrıdan rahatsızlık duyabilirler. Ağrı genellikle olmaz eğer varsa beraberindeki akut epididim enfeksiyonu nedeni ile olabilir. Konjenital hidroselde, testis torbasındaki şişliğin sabahları kaybolup, günün ilerleyen saatlerinde barizleşmesi tipiktir. Ateş, titreme, bulantı, kusma kolay hidrosellerde genellikle görülmez.

Testis torbası muayenesinde, hidrosel testisin üst ön bölümünde yerleşimli olarak izlenir. Yüzde 7–10 iki taraflıdır. Bilhassa sağ taraftaki hidroseller genellikle kasık fıtığı ile birliktedir. Eğer enfeksiyon yoksa testis torbasında kızarıklık veya renk farklığı yoktur. Testis torbasına karanlık bir odada ışık tutulduğu vakit şişkinlik sebebi hidrosel ise ışığı geçirir buna transülliminasyon denir. Konjenital hidroselde ise şişlik, çocuk ayağa kalktığında veya ağladığında barizleşirken, muayene sırasında veya yattığında kaybolur.

İngüinal-skrotal ultrasonografi, teşhisi doğrulamak için yapılabilir, testis ve eklerindeki anormallikler (bilhassa testis tümörleri), kompleks kistik kitleler, spermatosel, veya birlikte fıtık olup olmadığını göstermede etkindir. Testis renkli Doppler ultrasonografisi, testisteki kan akımını göstermede kullanılır ve özellikle testis torsiyonundan şüpheleniliyorsa salt yapılmalıdır.