MAKROZOMİ (İRİ BEBEK)

1 ) İri bebek nedir?

Olması gerektiğinden büyük olan ve miadında doğumlarda 4000 gramdan  fazla olan bebeklere “İri bebek” isimi verilir. Toplum arasında “tosuncuk” şeklinde dile getirilen iri bebekler, dış görünümleri sevimli olmasına karşın, çeşitli rizikoları de beraberinde getirmektedirler.

İri bebek çoklukla gebeliklerin % 10 ‘unda görülmektedir. Bu vaziyete kapı aralayarak annede bulunan şeker hastalığı, gebelik şeker hastalığı, gebelik döneminin uzaması, annenin fazla kilolu olması ve genetik nedenler kapı aralayabilir. Ailevi ve ırksal olarak da iri bebek ile karşılaşılmaktadır. Daha çok İspanyalı ırkı ve anne ile babanın iri olması vaziyetinde, bebeklerinin de iri olması için bir etkendir. İncelenen çeşitli araştırmalarda, en çok erkek bebeklerin kız bebeklere göre iri olma rizikosu daha çoktur. Ancak hala iri bebeklerin genelinde bir riziko etmeni alana konamamaktadır.

İri bebek dünyaya getiren annelerin, şeker hastası olması veyahut fazla kilolu olması vaziyetinde anne ve dolayısı ile bebeğin kanında yüksek kan şekeri olmasına kapı aralamaktadır. Yüksek miktarda ki şeker insülin, büyüme hormonu ve diğer büyüme etkenlerini harekete geçirerek uzuvların daha çok büyümesine ve yağ ile glikojen biriktirmesini etkilemektedir.

Genellikle, normal doğumlarda iri bebeklerin doğumu, anne için ve bebek için zorlayıcı olacaktır. Kimi vaziyetlerde bebeğin doğum sırasında zarar görmesine dahi kapı aralayabilir.

2 ) İri bebeğe kapı aralayan vaziyetler;

• Diyabetli anne,
• Etnik ve ırksal etkenler başka bir deyişle iri yapılı ırk veyahut genetik,
• Annenin aşırı kilo alması ve kilolu olması,
• Çok fazla doğum yapmış anne,
• Gebelik müddetinin 40 haftayı geçmesi vaziyeti
• Erkek bebek
• Anne ve babanın iri yapılı kimseler olması

3 ) DOĞUMDA ARTAN RİZİKO
İri bebeklerin asıl problemleri doğum ile olmaktadır. Zor ve uzun bir doğum sürecinin hemen peşinden, bebeğin doğum yolu üzerinde omuzlarının takılması ve doğum travması rizikosu düşünüldüğünden daha fazladır. Doğum travmasında ise, en çok sinir yaralanmaları bir hayli görülebilmektedir. İri bebeklerde, vaginal doğum ihtimali çok düşüktür. Sezaryen doğrum  rizikosu ise, yüksektir. Doğumun bitirmesinin hemen peşinden ise, iri bebeklerin en az prematüre bebekler kadar sıhhat meseleleri olmaktadır. Elektrolit balanssızlığı, bilirubin miktarının yükselmesi ile ilgili sarılık, erken şeker düşmesi ve yoğun bakım gereksinimi çok fazla karşı karşıya gelinen vaziyetlerdir. Ne yazık ki, kontrolsüz şeker hastalığı olan annelerden doğan bebeklerde, doğumdan önce ve doğumun hemen hemen peşinden kayıplar da bir hayli görülmektedir.

4 ) İri bebek teşhisi

Anne karnında iri bebeğin teşhisi için en ehemmiyetli metot ultrasonografidir. En çok 6. Ayın sonrasında düzenli aralıklar ile yapılan ultrasonografide, bebeğin gelişiminin olması gerekenden daha hızlı olduğu belirlerse, iri bebek kuşkusu alana gelir. 24 ile 28 haftalar arasında uygulanan şeker tarama ile şeker yükleme testi sayesinde, gebelik şeker hastalığı açısından inceleme yapılmalıdır. En çokta önceden gerçekleşen gebeliklerinde iri bebek dünyaya getirmiş olan veyahut anne karnında bebeğini kaybetmiş olan anne adaylarına gebeliğin ilk dönemlerinde kan şekeri ve şeker yükleme yapılması, bilhassa şeker hastalığı teşhisinin vaktinde konmasını ve ihtiyaç duyulan tedbirlerin alınmasını sağlar.

5 ) KİLO KONTROLÜ ÇOK EHEMMİYETLİ
İri bebek teşhisi konan anne adaylarının, şeker hastalığı tanısı olmaması vaziyeti, rastgele özel bir rehabilitasyon gerektirmez. Şeker hastalığı olması halinde, kan şekerinin düzene sokulması çok ehemmiyetlidir. İhtiyaç duyulan görüldüğü taktirde insülin de rehabilitasyona konabilir. Yapılan bu tedbirler, bebeğin kilo almasını çok fazla değiştirmez, ancak bebeğin doğumdan önce ki ve sonra ki dönemlerinde oluşabilecek kayıp riskini asgariye indirir. Fazla kilolu kadınlarda ise, kilo alımının dikkat altına alınması halinde de oluşabilecek riskleri azaltır.

Şeker hastalığı ya da gebelik şeker hastalığı bulunan anne adayları, 28 haftadan itibaren yakın kontrole alınmalıdır. NST, Fetal biyofizik profil ve doppler ile, anne karnında bulunan bebeğin sağlığı izlenmelidir. En çok hipertansiyon riski ve bebeğin suyunun gerkenden fazla olması riski göz önünde bulundurulur.

Doğum esnasında iri bebeklerde sezaryenın seçenek edilmesi gerekmektedir. Vaginal doğum esnasında en çokta bebeğin omuzlarının takılması ve bebeğin travmaya uğraması ile birlikte, annenin doğum yolunda parçalı yırtıklara olması kaçınılmazdır. Bebeğin doğum bitirmesinden sonra karşılaşabileceği rizikolar için, yoğun bakım koşulları hazır bulundurulmalıdır.

6 ) Doğumdan sonra neler yapılmalı?

Doğum kilosu gereğinden fazla olan bebeklerde, doğum bitirdikten sonra sıklıkla kan şekerinde düşüklük meselesi ile karşı karşıya kalınmaktadır.

Bu sebepten dolayı da, bebeğin kan şekeri takibi düzenli bir şekilde yapılmalıdır.

Gebelik dönemi içerisinde kendisinde saklı şeker çıkan anne adaylarının ise, doğumdan 6 hafta sonrasında endokrinoloji muayenehanenine müracaat ederek kan şekeri testlerini yine yaptırmalıdır.

7 ) Normal doğumda bekleyen tehlikeler nelerdir?

İri bebek olması halinde, normal doğum tecrübe edir ise, oluşabilecek riskler aşağıda ki gibidir.

• Doğumun gerçekleşememesi
• Doğumuz uzaması ve bebeğin oksijensiz kalması
• Bebeğin daha sonra beyin özrü olması
• Doğum esnasında bebeğin omuzunun takılması ve sinir yaralanması
• Annenin vajeninde olan yırtılmanın normalden fazla olması