REGL (MENS) GECİKMESİ

Adet gecikmesi nedir?

Adet gecikmesi, adet kanamasının beklenen tarihinde olmaması vaziyetidir. Adet gecikmeleri tıbbi literatürde "amenore" olarak geçer.

Halk arasında da adet görememe veya adet olamama gibi terimlerle dile getirilir.

Kadının adet dönemi nasıl adlandırılır?
Tıbbi terminolojide kadınlarda adet yerine regl, mens, menses, siklus, periyod gibi terimler kullanılır. Halk arasında ise adetler ay hali, renkli olmak gibi terimlerle anılmaktadır.

Adetlerin seyrekleşmesi ne demektir?
Adetlerin her ay gecikerek daha seyrekleşmesi vaziyetine ise"oligomenore" isimi verilir. Normal bir kadında bir adet dönemi 21 ile 35 günler arasıdır.  Başka bir deyişle adetlerin 35 günden daha uzun müddette görülmesi (oligomenore) normal olarak kabul edilmez.


Fizyolojik (tabii) amenore nedir?
Kadınlarda kimi dönemlerde normal olarak adet görmeme vaziyetleri da bulunmaktadır. Bu adet olamama vaziyetlerine "Fizyolojik amenore"isimi verilir.
Fiyolojik amenore;
 Ergenlik (puberte, bluğ çağ) öncesi
 Gebelik
 Emzirme (laktasyon)
Menopoz dönemleridir.  Bu dönemlerde adet görmemenin sebebi ovulasyon başka bir deyişle yumurtlama vaziyetinin olmamasıdır.

Adet gecikmelerinde ilk ne düşünülmelidir?
Normal adet gören bir kadında adet kanamasının gecikmesi vaziyetinde ilk önce gebelik ihtimali akla gelmelidir. Adeti gecikmiş olan kadının gebe olmadığı kanıtlandıktan sonra adet gecikmesine kapı aralayabilecek diğer etmenler araştırılır.

Gebelik harici adet gecikmeleri nelere bağlıdır?
Gebelik harici adet gecikmesinin pek çok organik nedeni olabilir. Bunlar:
  Hormonal etmenler, (hiperprolaktinemi, tiroid hastalıkları)
  Üreme uzuvları konusunda problemler,
  Ağır stres, (iş veya imtihan, okul stresi gibi)
  Anoreksi nevroza (yemek yememe bozukluğu),
  Ağır egzersizler, (bale, atletizm, ağır sporlar)
  Beyin urları,
  Kürtaj sonrası rahim içi yapışıklıklar (Asherman belirtisi)
 Polikistik Over Belirtisi (PCOS),
  Aşırı zayıflık,
  Balanssız beslenme adet gecikmesine kapı aralayabilir.

Adet kanaması, vücutta bulunan işlevleri birbirinden değişik hormon salgılayan bir çok salgı bezinin uyum içinde çalışması neticeninde olur. Bu salgı bezlerindeki rastgele bir kargaşa kendisini adet gecikmesi ile gösterebilir.

Tiroid bezinin fazla veya az çalışması (hipertroidi/hipotroidi) vaziyetinde veya prolaktin hormonu yüksekliğine (hiperprolaktinemi) kapı aralayan hipofiz bezi hastalıklarında ilk yakıntı yeniden adet gecikmesi olabilir.

Adet kanaması olayı rahim içi zarının dökülmesidir. Bunun için rahim içi zarının yeterli kalınlığa erişmesi gereklidir. geçirilmiş rahim içi teşebbüsler ve bilhassa de kürtaj işlemi rahim içi dokuyu yaralayabilir. Böyle vaziyetlerde da daha sonraki dönemde adet kanaması olmayabilir.

Ağır fiziksel egzersizler yapan kadınlarda adet gecikmesi sıklıkla izlenir. Bu vaziyete en iyi örnek sporcular ve balerinlerdir.

Yoğun stres, ağır perhiz sonrası bariz kilo verme veya etraf farklıkları de hormonal balanssızlıklara ve adet gecikmelerine kapı aralayabilir.

Polikistik over belirtininde da ilk adetten bu yana adet gecikmeleri vardır. Bu hastalıkta adet gecikmelerini takiben oluşan yoğun ve gayri muntazam kanamalar vardır.

Yinelemekte yarar vardır ki; adet gecikmesi olan normal üreme çağındaki bir hastada ilk yapılması şart olan şey "gebelik testi"dir. Gebelik olmadığı saptadıktan sonra adet gecikmesine kapı aralayan vaziyetle alakalı detaylı kontrol ve laboratuar tetkiklerine geçilir.

Adet gecikmelerinde yapılan ultrasonlarda rahimin duruş pozisyonu ile adet kanamasını sağlayan rahim iç zarının kalınlığı ölçülerek saptar. Daha sonra laboratuar tahlili ile çeşitli salgı bezlerinden salgılanan hormon düzeyleri belirler. Rastgele bir hormon bozukluğu tespit etmişse ona yönelik rehabilitasyon tertip edir.

Hormon bozukluklarından biri de hipofizden salgılanan prolaktin hormonunun yüksekliğidir. Normalde bu hormon bilhassa emzirme döneminde salgılanmaktadır. Hiperprolaktinemisi olan kadınlarda adet gecikmesi ve göğüslerden süt gelmesi yakınması vardır.

Prolaktin hormonu şayet çok yüksek ise hipofiz bezi tomografi ve MR gibi metotlarla görüntülenmeli, hipofizde adenom (iyi huylu bir ur) olup olmadığı araştırmalıdır.

Çoğu vaziyette adet gecikmesine kapı aralayan açık bir hastalık yoktur. Böyle vaziyetlerde da kadının adet görmesini sağlayacak ve kendisi için ihtiyaç duyulan hormon desteğini sağlayan ilaçları kullanması önerilmektedir.