HAMİLELİKTE ULTRASON

Son zamanlarda ultrason gebelik kontrollerinin en ehemmiyetli parçası olmuştur.Gebelikte hiçbir problem olmasa dahi belli vakitlerde belli aralıklarla ultrasonografi kontrolü yapılmaktadır. Gebeliğin değişik aylarında ultrasonla değişik değerlendirmeler yapılır. Mesela gebeliğin ilk aylarında bebeğin kilosu ölçülmez yalnızca kalp atımı ve kese büyüklüğü gibi değerlendirmeler yapılır, gebeliğin 5. ayında kilosu, suyu, plasentanın vaziyeti, uzuvların yapısı gibi daha teferruatlı değerlendirme yapılır, bunların dışında da değişik aylarda farrklı değerlendirmeler yapılır.

Ultrason değerlendirmesi ile takriben olarak %30-35 oranında bebekte anomali olsa dahi tespit edemeyebilir. Başka bir deyişle ultrason bebekteki gelişimsel bozuklukların çoğunu tespit etse da her vakit hepsini tespit etmesi olanaksızdır.
Ultrasonografinin bebeğe hiçbir zararı yoktur. Işınım içermez. Sık aralıklarla dahi yapılsa bebeğe rastgele bir zarar vermez.

Gebelikte ultrasonografi hangi emellerle yapılır:

Gebelikte ultrason aşağıdaki suallere yanıt aramak emeliyle kullanılır

- Gebelik var mı? Normal yerinde mi? Rahim içerisinde mi?

- Gebelik canlı mı?

- Gebelik kaç aylık? Kaç haftalık?

- Bebeğin ense kalınlığı normal mi?

- Bebeğin tahmini kilosu ne kadar? Haftasına göre kilosu gelişimi normal mi?

- Bebeğin duruşu düz mü?

- Bebeğin eşi (plasenta) normal mi? Eşin yerleşimi normal mi? Doğum yolunu kapatıyor mu?

- Bebeğin kafa çapı bacak uzunluğu normal mi?

- Bebeğin suyu normal mi?

- Bebekte bir anomali var mı? 18-20 hafta civarında yapılan detaylı ultrasonografi ile bebeğin uzuvlarında bir gelişim bozukluğu var mı araştırılır.

- Biyofizik profil değerlendirmesinde bebeğin hareketleri, adale tonusu ve solunumu değerlendirilir.

- Erken doğum rizikosu varlığında rahim ağzı uzunluğu ölçülebilir.

- Rahim ve yumurtalıklarda myom veya kist varmı?

- Cinsiyeti nedir?

- İhtiyaç duyulan vaziyetlerde doppler inceleme (kan akımı) değerlendirilir.

- Amniosentez veya CVS gibi müdahalelerde kullanılır.

Gebelik müddetince 3 veya 4 boyutlu ultrason yapılması rutin olarak koşul değildir, bu sadece aile bebeğin yüzünü, ellerini v.b görmek isterse yararlıdır, bebeğin vaziyetini ve özür varlığını araştırmakta yararlı değildir. Gebelikte rutin olarak normal 2 boyutlu ultrasonların kullanılması yeterlidir.

Ultrason ne sıklıkta yapılmalıdır?Gebeliğin vaziyetine ve tespit eden rizikolara göre değişmekle beraber çoğunlukla en azından aşağıda belirtilen zamanlarda yapılır. Gerekirse daha farklı zamanlarda da ek olarak uygulanır.

- Gebeliğin ilk aylarında

- 11-14 hafta arasında

- 18-20 hafta civarında detaylı ultrasonografi

- 32 hafta civarında

- 38 hafta civarında

Ultrasonla cinsiyet ne zaman anlaşılabilir?
Cinsiyetin dış görünüş olarak 11. hafta civarında farklılaşmaya başlar ancak ultrasonla bu kadar erken saptayamaz. Çoğunlukla 15-20 haftalarda ultrasonla ayırt edilebilir. Tabi bunda her zaman yanılma hissesi vardır. Ayrı olarak bazen bebeğin duruşundan dolayı cinsiyet tespitini yapmak hiç olası olmayabilir.